Makawa – Hướng Dẫn Vận Hành Máy Phát Điện Công Nghiệp Từ A đến Z 

Máy phát điện công nghiệp là thiết bị không thể thiếu tại các nhà máy, khu công nghiệp, bệnh viện, trung tâm dữ liệu, khách sạn hay công trình xây dựng lớn. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả thiết bị này và đảm bảo an toàn tuyệt đối khi sử dụng, việc nắm vững quy trình vận hành máy phát điện công nghiệp là điều bắt buộc đối với bất kỳ kỹ thuật viên hay đơn vị sử dụng nào.

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn vận hành máy phát điện công nghiệp chi tiết, từ khâu kiểm tra trước khi khởi động đến vận hành, giám sát và bảo trì sau sử dụng.

1/ Tổng Quan Về Máy Phát Điện Công Nghiệp

1.1/ Máy phát điện công nghiệp là gì?

Máy phát điện công nghiệp là thiết bị chuyển đổi năng lượng cơ học (thường từ động cơ diesel) thành điện năng, phục vụ cho các tải điện lớn và hệ thống quan trọng. Máy có thể hoạt động độc lập hoặc kết nối với hệ thống tự động ATS để đảm bảo cấp điện không bị gián đoạn khi mất điện lưới.

1.2/ Cấu tạo cơ bản

• Động cơ Diesel hoặc Gas
• Đầu phát (Alternator)
• Hệ thống điều khiển (Bảng điều khiển kỹ thuật số hoặc cơ)
• Hệ thống làm mát
• Bình nhiên liệu
• Bộ lọc và hệ thống xả
• Khung bệ và vỏ chống ồn (tuỳ loại)
  

2/ Quy Trình Kiểm Tra Trước Khi Khởi Động Máy Phát Điện Công Nghiệp

Quy Trình Kiểm Tra Trước Khi Khởi Động Trước Khi Vận Hành Máy Phát Điện Công Nghiệp

Trước khi đưa máy phát điện vào hoạt động, việc kiểm tra tổng thể là bước bắt buộc để đảm bảo thiết bị vận hành ổn định, an toàn và đạt hiệu suất tối ưu. Một quy trình kiểm tra bài bản không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ tổ máy mà còn ngăn ngừa những sự cố tiềm ẩn trong quá trình sử dụng.

2.1/ Kiểm tra nhiên liệu

Trước hết, cần xác định mức nhiên liệu trong bình chứa có đủ để duy trì hoạt động liên tục theo kế hoạch. Dầu diesel sử dụng phải đạt chất lượng tiêu chuẩn, tuyệt đối không lẫn tạp chất hay nước – đây là nguyên nhân chính gây hỏng bơm nhiên liệu và kim phun.

Nếu máy phát điện được lắp đặt ngoài trời hoặc ít sử dụng, nên kiểm tra định kỳ để tránh tình trạng ngưng tụ hơi nước trong bình dầu gây gỉ sét và nhiễm bẩn nhiên liệu.

2.2/ Kiểm tra dầu bôi trơn động cơ

Dầu bôi trơn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các chi tiết cơ khí khỏi ma sát và quá nhiệt. Trước khi khởi động, hãy sử dụng que thăm để kiểm tra mức dầu, đảm bảo nằm trong giới hạn cho phép. Nếu phát hiện dầu thấp hơn mức tối thiểu, cần châm thêm loại dầu phù hợp theo khuyến nghị của nhà sản xuất (thường là SAE 15W40, API CI-4 hoặc tương đương).

Tuyệt đối không sử dụng dầu đã quá hạn sử dụng, bị đen đặc hoặc lẫn cặn – điều này có thể làm giảm hiệu quả bôi trơn và gây hỏng hóc nghiêm trọng cho động cơ.

2.3/ Kiểm tra hệ thống làm mát

Hệ thống làm mát giúp duy trì nhiệt độ hoạt động ổn định cho tổ máy. Trước khi vận hành, nên mở nắp két nước (chỉ thực hiện khi máy nguội hoàn toàn) để kiểm tra mức nước làm mát. Nếu cần thiết, hãy bổ sung nước sạch hoặc dung dịch làm mát chuyên dụng theo đúng tỷ lệ pha trộn.

Ngoài ra, cần kiểm tra kỹ các đường ống dẫn nước, quạt gió, két nước và các khớp nối để phát hiện kịp thời hiện tượng rò rỉ hoặc tắc nghẽn – những lỗi có thể dẫn đến quá nhiệt khi máy hoạt động.

2.4/ Kiểm tra bình ắc quy và hệ thống điện

Ắc quy là nguồn cung cấp năng lượng để khởi động máy phát điện. Do đó, cần đảm bảo bình còn đủ điện áp, không bị rò rỉ axit hoặc phồng rộp. Kiểm tra các đầu cực, siết chặt nếu lỏng, làm sạch nếu bị oxy hóa hoặc rỉ sét.

Đồng thời, rà soát lại toàn bộ hệ thống điện bao gồm cầu dao chính, dây dẫn, mối nối, tiếp địa… đảm bảo không có dấu hiệu hư hỏng, đứt gãy hoặc chập cháy.

2.5/ Kiểm tra không gian và điều kiện lắp đặt

Cuối cùng, cần đánh giá tổng thể khu vực lắp đặt máy phát điện. Không gian xung quanh phải đảm bảo đủ độ thông thoáng để tổ máy có thể tản nhiệt và thoát khí thải hiệu quả. Tránh để các vật dụng dễ cháy, cản trở luồng gió hoặc che khuất cửa hút gió của máy.

Nếu máy đặt trong phòng kỹ thuật, cần đảm bảo có hệ thống thông gió cưỡng bức, không có rò rỉ dầu nhớt hoặc nước dưới chân máy, và luôn giữ môi trường sạch sẽ, khô ráo.

3/ Cách khởi động máy phát điện công nghiệp

Hướng dẫn cách khởi động trước khi vận hành máy phát điện công nghiệp

Máy phát điện công nghiệp thường được thiết kế với hai chế độ khởi động chính: bằng tay (manual) và tự động thông qua hệ thống chuyển nguồn ATS. Việc lựa chọn phương thức khởi động phụ thuộc vào cấu hình hệ thống và mục đích sử dụng cụ thể tại từng công trình.

3.1/ Khởi động bằng tay

Trong chế độ khởi động thủ công, người vận hành cần thực hiện các bước sau:

• Chuyển công tắc chính sang vị trí “ON” để kích hoạt hệ thống điện điều khiển.
• Nhấn và giữ nút “START” trong khoảng 3–5 giây cho đến khi máy nổ ổn định.
• Theo dõi các thông số hiển thị trên bảng điều khiển, bao gồm:
  
  • Áp suất dầu: dao động trong khoảng 3–5 bar.
    
  • Nhiệt độ nước làm mát: duy trì trong khoảng 70–95°C.
    
  • Điện áp đầu ra: thường là 220/380V (tuỳ cấu hình).
    
  • Tần số điện: ổn định ở mức 50Hz.
    

Nếu các thông số chưa đạt chuẩn hoặc có dấu hiệu bất thường, cần dừng máy và tiến hành kiểm tra ngay lập tức để tránh hư hỏng.

3.2/ Khởi động tự động bằng ATS

Ở các hệ thống hiện đại, ATS (Automatic Transfer Switch) đóng vai trò giám sát điện lưới và điều khiển máy phát điện tự động. Khi điện lưới gặp sự cố:

• ATS sẽ tự động kích hoạt tổ máy sau khoảng 5–15 giây, đảm bảo cấp điện liên tục cho tải.
  
• Máy phát điện sẽ tự động đưa nguồn điện vào hệ thống mà không cần thao tác thủ công.
  
• Khi điện lưới phục hồi, ATS sẽ chuyển tải trở lại nguồn chính, đồng thời ra lệnh dừng máy sau một khoảng thời gian trễ (30–60 giây) để tránh dao động điện áp.
  

Chế độ này đặc biệt phù hợp với các hệ thống cần cấp điện không gián đoạn như bệnh viện, trung tâm dữ liệu hoặc các dây chuyền sản xuất liên tục.

4/ Giám sát quá trình vận hành

Khi máy đang vận hành, người kỹ thuật cần thường xuyên theo dõi các thông số và biểu hiện của thiết bị để kịp thời phát hiện sự cố và xử lý hiệu quả.

4.1/ Giữ ổn định thông số kỹ thuật

Một số thông số quan trọng cần được theo dõi liên tục gồm:

• Tần số hoạt động (Hz): duy trì ổn định ở mức 50Hz (±0.5Hz).
  
• Điện áp đầu ra: đảm bảo đúng dải cho phép (thường là ±5% so với định mức).
  
• Áp suất dầu bôi trơn: tối thiểu đạt 3 bar để bảo vệ các chi tiết máy.
  
• Nhiệt độ nước làm mát: không vượt quá 95°C để tránh quá nhiệt và giảm tuổi thọ động cơ.
  

4.2/ Theo dõi tiếng ồn và rung động

Máy phát điện khi hoạt động bình thường sẽ phát ra tiếng ồn đều và mức rung vừa phải. Nếu phát hiện các biểu hiện như:

• Tiếng lạ dạng gõ mạnh, hú, hoặc rè kéo dài.
• Rung động bất thường, rung lệch trục, hoặc máy di chuyển trên bệ đỡ.
• Rò rỉ dầu, nước hoặc khói bất thường từ khoang động cơ.
  

→ Cần lập tức dừng máy và kiểm tra, không để tiếp tục vận hành khi chưa xử lý nguyên nhân.

4.3/ Theo dõi tiêu hao nhiên liệu

• Với các tổ máy công suất 100kVA, mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình khoảng 15–20 lít/giờ ở tải 100%.
  
• Trong các ca vận hành kéo dài, cần tính toán và theo dõi lượng dầu tồn để tránh trường hợp máy ngừng đột ngột do cạn nhiên liệu.
  

5/ Tắt máy phát điện đúng quy trình

Việc dừng máy cũng cần được thực hiện một cách bài bản để tránh sốc tải và bảo vệ tổ máy sau thời gian vận hành.

5.1/ Dừng máy bằng tay

• Ngắt tải bằng cách tắt cầu dao chính (CB) để tổ máy chạy không tải trong vài phút, giúp động cơ hạ nhiệt tự nhiên.
• Nhấn nút “STOP” trên bảng điều khiển để tắt máy.
• Chuyển công tắc điều khiển về vị trí “OFF” để kết thúc hoàn toàn chu trình vận hành.
  

Lưu ý: Không được dừng máy đột ngột khi đang còn tải, vì điều này có thể gây sốc điện, làm hỏng đầu phát hoặc hư hại thiết bị kết nối.

5.2/ Dừng máy tự động (qua ATS)

• Khi điện lưới ổn định trở lại, ATS sẽ tự động chuyển nguồn tải về điện lưới.
• Tổ máy tiếp tục chạy không tải một thời gian ngắn (delay time) trước khi tự động dừng hoàn toàn.
  

Tính năng này giúp bảo vệ động cơ khỏi hiện tượng sốc nhiệt và tăng tuổi thọ thiết bị.

6/ Bảo dưỡng sau định kỳ vận hành

Bảo dưỡng sau định kỳ vận hành máy phát điện

Bảo dưỡng định kỳ là yếu tố then chốt giúp máy phát điện vận hành ổn định, bền bỉ và tránh các hỏng hóc không đáng có. Dưới đây là các mốc bảo dưỡng cơ bản theo số giờ vận hành:

6.1/ Bảo dưỡng sau mỗi 8 – 10 giờ vận hành

• Vệ sinh lọc gió, két nước, loại bỏ bụi bẩn, tạp chất.
• Kiểm tra và bổ sung nếu thiếu: dầu bôi trơn, nước làm mát, nhiên liệu.
• Ghi chép đầy đủ các thông số và thời gian vận hành vào nhật ký thiết bị.
  

6.2/ Bảo dưỡng sau mỗi 250 – 300 giờ

• Thay dầu bôi trơn và lọc dầu động cơ để đảm bảo hiệu quả bôi trơn.
  
• Vệ sinh hoặc thay thế lọc nhiên liệu và lọc khí nạp.
  
• Kiểm tra độ căng và tình trạng dây curoa truyền động, thay nếu mòn hoặc rạn nứt.
  

6.3/ Bảo dưỡng sau 1000 giờ vận hành

• Tiến hành kiểm tra toàn bộ hệ thống: động cơ, đầu phát, bảng điều khiển.
  
• Thay thế các bộ phận hao mòn, kiểm tra lại các bu lông, đế cao su chống rung.
  
• Thực hiện đại tu nhẹ nếu phát hiện có dấu hiệu xuống cấp.

XEM THÊM: https://makawa.vn/danh-muc-dich-vu/bao-duong-may-phat-dien/

7/ Những lỗi thường gặp khi Vận Hành

8/ Lưu ý an toàn khi vận hành máy phát điện công nghiệp

Lưu ý an toàn khi vận hành máy phát điện công nghiệp

An toàn là yếu tố then chốt trong quá trình vận hành bất kỳ tổ máy phát điện công nghiệp nào. Bên cạnh việc đảm bảo hiệu suất, người vận hành cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc dưới đây để bảo vệ thiết bị, con người và môi trường xung quanh:

• Không châm nhiên liệu khi máy đang hoạt động hoặc còn nóng: Tuyệt đối không tiếp nhiên liệu vào bình chứa khi máy đang chạy hoặc ngay sau khi dừng máy, bởi nhiệt độ cao có thể gây bốc hơi, bắt cháy và dẫn đến cháy nổ. Nếu cần tiếp nhiên liệu, hãy đợi ít nhất 15–20 phút sau khi máy nguội hoàn toàn.
•  Luôn đảm bảo tiếp địa an toàn trước khi vận hành: Hệ thống tiếp địa không chỉ giúp thiết bị hoạt động ổn định mà còn bảo vệ con người khỏi các sự cố rò điện hoặc điện giật. Dây tiếp địa cần được nối chắc chắn, đúng kỹ thuật và thường xuyên kiểm tra độ dẫn điện.
• Trang bị bình chữa cháy gần khu vực đặt máy: Tại vị trí đặt máy phát điện, cần luôn bố trí tối thiểu một bình chữa cháy CO₂ hoặc bình bột khô, đặt ở nơi dễ quan sát và dễ lấy. Người vận hành cũng nên được hướng dẫn cách sử dụng thiết bị chữa cháy trong các tình huống khẩn cấp.
• Không để người chưa qua đào tạo tiếp cận thiết bị điều khiển: Bảng điều khiển máy phát điện chứa nhiều thông số kỹ thuật quan trọng và cơ chế vận hành phức tạp. Việc thao tác sai có thể gây hư hỏng hệ thống hoặc tai nạn đáng tiếc. Vì vậy, chỉ nhân sự có chuyên môn, đã được đào tạo bài bản mới được phép vận hành và xử lý các tình huống kỹ thuật.
• Đảm bảo thông gió – không vận hành trong không gian kín: Máy phát điện thải ra khí CO, CO₂ và các hợp chất độc hại khác trong quá trình đốt nhiên liệu. Do đó, cần lắp đặt máy ở khu vực thông thoáng, có hệ thống thông gió tự nhiên hoặc cưỡng bức, tránh để máy hoạt động trong hầm kín, phòng kỹ thuật không lưu thông gió vì có thể gây ngạt và nguy hiểm đến tính mạng.
• Hướng Dẫn Lập Nhật Ký Vận Hành Máy Phát Điện

Việc ghi chép và lưu trữ thông tin trong quá trình vận hành máy phát điện là một phần không thể thiếu trong công tác quản lý thiết bị công nghiệp. Nhật ký vận hành giúp kiểm soát chất lượng sử dụng, phát hiện sớm sự cố, lên kế hoạch bảo trì hiệu quả và phục vụ cho công tác nghiệm thu kỹ thuật sau này.

XEM THÊM: https://makawa.vn/10-dieu-ve-su-dung-dien-an-toan/

9/ Kết Luận

Máy phát điện công nghiệp là thiết bị quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định trong điều kiện mất điện. Việc nắm rõ hướng dẫn vận hành máy phát điện công nghiệp không chỉ giúp tăng tuổi thọ thiết bị mà còn đảm bảo an toàn cho người vận hành và hiệu quả sản xuất.

Nếu bạn chưa có đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp, hãy lựa chọn nhà cung cấp uy tín như Makawa Power, đơn vị chuyên cung cấp, lắp đặt và hướng dẫn vận hành máy phát điện công nghiệp chính hãng với dịch vụ hậu mãi toàn diện.

Liên hệ Makawa ngay hôm nay để được tư vấn, đào tạo vận hành và lựa chọn tổ máy phù hợp cho doanh nghiệp của bạn!

Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:

        CÔNG TY TNHH TBCN MAKAWA

• Địa chỉ: Tòa Handico Tower Phạm Hùng, quận Nam Từ Liêm, phường Mễ Trì, Hà Nội.
• Email: info@makawa.vn & makawa68@gmail.com
• Hotline: 0985 89 89 50 ( Mr.Sơn )
• Fanpage: https://www.facebook.com/makawapower/
• Zalo: https://zalo.me/1958618261315842874
• www.makawa.vn & makawa.com.vn